نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری فیریولوژی ورزشی، دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب
2 استاد گروه جانوران سمی، مؤسسة تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات)،کرج
3 دانشیار فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب
4 استادیار فیزیولوژی ورزشی، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات تهران
چکیده
در فرایند تولید پادزهر، تغییرات هماتولوژیک در اسب‌ها مشاهده می‌شود که بر سلامت آن‌ها تأثیرگذار است. به‌کارگیری فعالیت‌های ورزشی به‌عنوان روش غیردارویی می‌تواند در حفظ و ارتقای سلامت دام نقش مهمی ایفا کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی اثرهای تمرین هوازی بر تعدیل تغییرات هماتولوژیک در اسب‌های تولیدکنندة پادزهر منووالانبود. بدین‌منظور، 10 رأس اسب نژاد مخلوط بالغ پنج تا هشت ساله با میانگین وزنی 350-300 کیلوگرم، در چرخة تولید پادزهر به‌صورت تصادفی به دو گروه زهر (V) و گروه زهر + تمرین (TV) تقسیم شدند. گروه آزمایشی برنامة تمرینات هوازی را به‌مدت 22 هفته، سه جلسه در هفته و حداکثر زمان 30 دقیقه با شدت 50-60 درصد ماکزیمم ضربان قلب انجام دادند. از آزمودنی‌های هر دو گروه در دو نوبت قبل از شروع و پایان پروتکل، ازطریق سیاهرگ وداج برای ارزیابی فاکتورهای هماتولوژیک، خون‌گیری انجام شد. نتایجنشانداد که تعدادگلبول‌هایقرمز،هموگلوبین،هماتوکریت، تعداد پلاکت‌ها و تعداد گلبول‌های سفید، لنفوسیت و ائوزینوفیل‌ها، در هر دو گروه نسبت به سطوح پایه کاهش داشتند؛ اما تعداد مونوسیت‌ها، نوتروفیل‌ها، MCH و MCV MCHC در هر دو گروه افزایش یافتند؛اگرچه مقایسة نتایج بین دو گروه زهر و گروه زهر+ تمرین، در هیچ‌یک از فاکتورهای مذکور معنادار نبود (P ≥ 0.05). درمجموع، نتایجاینبررسینشانداد که بیشترین تغییرات هماتولوژیک تحت‌تأثیر عامل زهر قرار می‌گیرد و این شدت از تمرینات تأثیر معناداری در تعدیل تغییرات هماتولوژیک گروه TV ندارد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- Jamunaa A, Vejayan J, Halijah I, Sharifah SH, Ambu S. Cytotoxicity of Southeast Asian snake venoms. J VENOM ANIM TOXINS. 2012;18(2):150-6.
- Mackessy SP. The field of reptile toxinology: Snakes, lizards and their venoms. In: Mackessy SP, editor. Handbook of venoms and toxins of reptiles. Boca Raton. CRC Press; 2009; p. 3-23.
- Gutiérrez JM, León G. Snake antivenoms. Technological, clinical and public health issues. Animal Toxins: State of the Art. Ind Biotechnol. 2009 2009;15(3):393-421.
- Braud S, Bon C, Wisner A. Snake venom proteins acting on hemostasis. Biochimie. 2000;82(9-10):851-9.
- Tizard IR. Innate immunity: the recognition of invaders. Veterinary Immunology: An Introduction. 8th ed. Philadelphia, PA: Saunders. 2008:11-20.
- Lisičić D, Đikić D, Benković V, Knežević AH, Oršolić N, Tadić Z. Biochemical and hematological profiles of a wild population of the nose-horned viper Vipera ammodytes (Serpentes: Viperidae) during autumn, with a morphological assessment of blood cells. ZOOL STUD. 2013;52(1): 1-9.
- Nicolson IC, Ashby PA, Johnson ND, Versey J, Slater L. Boomslang bite with haemorrhage and activation of complement by the alternate pathway. Clin Exp Immunol. 1974 Feb;16(2):295.
- Barraviera B, Peraçoli MT. Soroterapia heteróloga. Barraviera B. Venenos Animais–uma visão integrada. Rio de Janeiro: EPUC. 1994.
- Cardoso DF, Mota I. Effect of crotalus venom on the humoral and cellular immune response. Toxicon. 1997;35(4):607-12.
- Angulo Y, Estrada R, Gutiérrez JM. Clinical and laboratory alterations in horses during immunization with snake venoms for the production of polyvalent (Crotalinae) antivenom. Toxicon. 1997;35(1):81-90.
- Chippaux JP, Goyffon M. Venoms, antivenoms and immunotherapy. Toxicon. 1998;36(6):823-46.
- Mackinnon L. Exercise and immunology (Current issues in exercise science series). Bristol: Society for Endocrinology; 1992.
- Snow DH, Kerr MG, Nimmo MA, Abbott EM. Alterations in blood, sweat, urine and muscle composition during prolonged exercise in the horse. Veterinary Record. 1982;110(16):377-84.
- Rose RJ, Hodgson DR. Haematological and plasma biochemical parameters in endurance horses during training. EQUINE VET J. 1982;14(2):144-8.
- Vidman MP, Greisheimer EM. Physiology and anatomy. 10th ed. Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins; 2002.
- Wilmore JH, Costill DL.Physiology of sport and exercise. 2nd ed. Indiana: Human Kinetics; 2005.
- Evans D. Training and fitness in athletic horses: A report for the rural industries research and development corporation. University of Sydne: RIRDC Publication; 2000.
- Gibbs PG, Potter GD, Nielsen BD, Householder DD, Moyer W. Scientific principles for conditioning race and performance horses1. ARPAS. 1995;11(4):195-203
- Burlikowska K, Boguslawska-Tryk M, Szymeczko R, Piotrowska A. Haematological and biochemical blood parameters in horses used for sport and recreation. JCEA. 2015;16(4):370-82.
- Cywińska A, Szarska E, Górecka R, Witkowski L, Hecold M, Bereznowski A, Schollenberger A, Winnicka A. Acute phase protein concentrations after limited distance and long-distance endurance rides in horses. RES VET SCI. 2012 Dec 1;93(3):1402-6.
- Netto DP, Chiacchio SB, Bicudo PL, Alfieri AA, Balarim, MRS,Nascimento N. Hematological changes in sheep inoculated with natural and Cobalt60-irradiated Crotalus durissus terrificus venom (Laurenti, 1768). J Venom Anim Toxins Incl. Trop Dis. 2004;10:34-52.
- Waghmare AB, Salvi NC, Deopurkar RL, Shenoy PA, Sonpetkar JM. Evaluation of health status of horses immunized with snake venom and montanide adjuvants, IMS 3012 (nanoparticle), ISA 206 and ISA 35 (emulsion based) during polyvalent snake antivenom production: Hematological and biochemical assessment. Toxicon. 2014;82:83-92.
- Nieman DC. Immune response to heavy exertion. J APPL PHYSIOL. 1997;82(5):1385-94.
- Waghmare AB, Salvi NC, Deopurkar RL, Shenoy PA, Sonpetkar JM. Evaluation of health status of horses immunized with snake venom and montanide adjuvants, IMS 3012 (nanoparticle), ISA 206 and ISA 35 (emulsion based) during polyvalent snake antivenom production: Hematological and biochemical assessment. Toxicon. 2018;82:83-92
- Padalino B, Rubino G, Centoducati P, Petazzi F. Training versus overtraining: evaluation of two protocols. J EQUINE VET SCI. 2007;27(1):28-31.
- Emam SJ, Nikzamir A. Evaluation of hematological and biochemical parameters in snakebite patients referred to Razi Hospital, Ahwaz, Iran. Pak J Med Sci. 2008;24:712-8.
- Lucas de Oliveira PC, Sakate M, Madruga RA, Barbosa NP. Biochemical and hematological study of goats envenomed with natural and 60Co-irradiated bothropic venom. J VENOM ANIM TOXINS. 2007;13(3):576-97.
- Clarkson GT. Haematology and serum iron in the racehorse. J Vet Record. 1986;118:77–84.
- Zech D, Rana S, Büchler MW, Zöller M. Tumor-exosomes and leukocyte activation: An ambivalent crosstalk. JCCS. 2012;10(1):1-17.
- Piccione G, Casella S, Giannetto C, Messina V, Monteverde V, Caola G, Guttadauro S. Haematological and haematochemical responses to training and competition in standardbred horses. Comp Clin Pathol. 2010;19(1):95-101.
- Cywińska A, Szarska E, Górecka R, Witkowski L, Hecold M, Acute phase protein concentrations after limited distance and long distance endurance rides in horses. RES VET SCI. 2012;93(3):1402-6.
- Lucas de Oliveira PC, Sakate M, Madruga RA, Barbosa NP. Biochemical and hematological study of goats envenomed with natural and 60Co-irradiated bothropic venom. J EQUINE VET SCI.2007;13(3):576-97.
- Yamileth A, Ricardo E. Clinical and laboratory alterations in horses during immunization with snake venoms for the production of polyvalent (Crotalinae) mantivenom. J Toxicon. 1997;35(1):81-90
- Krumrych W, Gołda R, Gołyński M, Markiewicz H, Buzała M. Effect of physical exercise on cortisol concentration and neutrophil oxygen metabolism in peripheral blood of horses. Ital J Anim Sci. 2018;18(1):53-68.
- Jain NC, Jain AH. Essentials of veterinary hematology. Philadelphia: Lea & Febiger; 1993.
- Satué K, Hernández A, Muñoz A. Physiological factors in the interpretation of equine hematological profile. InHematology-science and practice 2012 Mar 2. IntechOpen.
- Schumacher YO, Grathwohl D, Barturen JM, Wollenweber M, Heinrich L, Schmid A, et al. Haemoglobin, haematocrit and red blood cell indices in elite cyclists: Are the control values for blood testing valid? INT J SPORTS MED. 2000;21(05):380-5.
- Vina J, Sanchis‐Gomar F, Martinez‐Bello V, Gomez‐Cabrera MC. Exercise acts as a drug: The pharmacological benefits of exercise. Br J Pharmacol. 2012;167(1):1-2.
)