تأثیر پروتکل­های مختلف حرکات پلایومتریک به‌عنوان ظرفیت‌سازی پس‌فعالی روی عملکرد توانی ورزشکاران: مروری نظام‌مند بر مطالعات ظرفیت‌سازی پس‌فعالی

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان
ایمان نیرومند 1
حمید رجبی 2
صادق امانی 3
1 دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیولوژی ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
2 استاد فیزیولوژی ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3 استادیار فیزیولوژی ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
10.22089/spj.2025.16807.2315
چکیده
رسیدن به حداکثر توان عضلانی برای اجرای بهترین عملکرد توانی و سرعتی در بسیاری از رویدادهای ورزشی مهم است. نشان داده شده است که ظرفیت‌سازی پس‌فعالی (PAP) در حین گرم‌کردن مناسب، توان و سرعت ورزشکار را افزایش می‌دهد؛ البته میزان تأثیر فعالیت آماده‌ساز، به پروتکل شدت و حجم آن حرکت و همچنین فاصله استراحت بین آن حرکت و اجرای فعالیت اصلی بستگی دارد. این مطالعه مروری نظام‌مند، تأثیر پروتکل‌های مختلف از نظر حجم، شدت و زمان استراحت بعد از انجام تمرین پلایومتریک را به‌عنوان یک فعالیت آماده‌ساز (CA) بر عملکرد توان ورزشکاران بررسی کرده است. این مطالعه از تمام اصول بررسی‌های مطالعه مروری نظام‌مند پیروی کرده است. معیارهای واجد شرایط شامل مطالعات متقاطع، تصادفی، غیرتصادفی و متوازن بودند که اثرات ظرفیت‌سازی پس‌فعالی داوطلبانه ناشی از فعالیت پلایومتریک را بر عملکرد توان مشاهده کردند و متغیرهای تمرینی حجم، شدت و زمان استراحت از فعالیت آماده‌ساز تا فعالیت اصلی را گزارش کردند. تجزیه و تحلیل روی 24 مطالعه در پایگاه‌های Scopus، Web of Science و PubMed تا ماه آگوست سال 2023 صورت گرفت که توسط دو محقق به‌طور جداگانه انتخاب شدند. روش تجزیه و تحلیل، استخراج متغیرهای تمرین پلایومتریک (حجم، شدت و فاصله استراحت) از هر مطالعه و مقایسه آن‌ها در ارتباط با رسیدن به ظرفیت‌سازی پس‌فعالی، خستگی یا اثر خنثی بود. این مطالعه مروری نظام‌مند نشان داد که داشتن پروتکل گرم‌کردن ظرفیت‌سازی پس‌فعالی که با استفاده از حرکات پلایومتریک انجام شود، اثرات مثبت بر عملکرد توانی ورزشکاران ایجاد می‌کند. همچنین تمرین پلایومتریک به‌عنوان PAP زمانی که با حجم کم (<20 تکرار) و تنها با وزن بدن (مقاومت کم) انجام شود و پس از آن و قبل از انجام حرکت اصلی تا 5 دقیقه استراحت وجود داشته باشد، تأثیر مثبت بیشتر و مطمئن‌تری بر عملکرد توانی ورزشکاران مشاهده می‌شود؛ بنابراین به ورزشکاران توانی پیشنهاد می‌شود که از حرکات پلایومتریک کم‌حجم و با وزن بدن که حدود 5 دقیقه استراحت تا فعالیت اصلی داشته باشد، به‌عنوان فعالیت آماده‌ساز استفاده کنند.
کلیدواژه‌ها
ظرفیت&
zwnj؛ سازی پس&
zwnj؛ فعالی، گرم&
zwnj؛ کردن، عملکرد توانی، حرکات پلایومتریک

موضوعات

  1. Bapiran M, Rajabi H, Mmotamedi P. The effect of intensity and specificity of muscle pre-activation on maximum force, leg velocity and vertical jump performance in trained men. Sport Physiology. 2017;9(33):37-50.
  2. Soltani Ichi M, Motamedi P, Rajabi H. Acute effects of plyometric training with changing of height landing on the electromyographic activity during preparatory phase land-jump. Research in Sport Medicine and Technology. 2019;17(17):11-22.
  3. Hicks A, Fenton J, Garner S, McComas AJ. M wave potentiation during and after muscle activity. J Appl Physiol (1985). 1989;66(6):2606-10.
  4. Petrella RJ, Cunningham DA, Vandervoort AA, Paterson DH. Comparison of twitch potentiation in the gastrocnemius of young and elderly men. Eur J Appl Physiol Occup Physiol. 1989;58(4):395-9.
  5. Ramezani H, Rajabi H, Motamedi P. The acute effect of the type and intensity of dynamic contraction on performance indicators and some electromyographic variables of vertical jump in track and field athletes. Journal of Sport Biosciences. 2017;9(2):285-300.
  6. Turner AP, Bellhouse S, Kilduff LP, Russell M. Postactivation potentiation of sprint acceleration performance using plyometric exercise. J Strength Cond Res. 2015;29(2):343-50.
  7. basereh a, Rajabi DH. Application of Transcranial Magnetic Stimulation (TMS) in exercise respons and exercise adaptations. Sport Physiology. 2022;14(53):60-17.
  8. Tillin NA, Bishop D. Factors modulating post-activation potentiation and its effect on performance of subsequent explosive activities. Sports Med. 2009;39(2):147-66.
  9. Blazevich AJ, Babault N. Post-activation potentiation versus post-activation performance enhancement in humans: historical perspective, underlying mechanisms, and current issues. Front Physiol. 2019;10:1359.
  10. Macintosh BR, Robillard ME, Tomaras EK. Should postactivation potentiation be the goal of your warm-up? Appl Physiol Nutr Metab. 2012;37(3):546-50.
  11. Bartolomei S, Fukuda DH, Hoffman JR, Stout JR, Merni F. The influence of isometric preload on power expressed during bench press in strength-trained men. Eur J Sport Sci. 2017;17(2):195-9.
  12. Esformes JI, Cameron N, Bampouras TM. Postactivation potentiation following different modes of exercise. J Strength Cond Res. 2010;24(7):1911-6.
  13. Baena-Raya A, Sánchez-López S, Rodríguez-Pérez MA, García-Ramos A, Jiménez-Reyes P. Effects of two drop-jump protocols with different volumes on vertical jump performance and its association with the force-velocity profile. Eur J Appl Physiol. 2020;120(2):317-24.
  14. Lum D, Chen SE. Comparison of loaded countermovement jump with different variable resistance intensities on inducing post-activation potentiation. Journal of Science in Sport and Exercise. 2020;2(2):167-72.
  15. Sozbir K, Karlı Ü. Acute effects of plyometric warm-up with different box heights on sprint and agility performance in national-level field hockey athletes. Isokinetics and Exercise Science. 2020;29.
  16. Hamsa H, Khan M, Tanwar T, Irshad N, Numani S. Acute effects of weighted plyometric exercise on sprint, agility and jump performance in university football players. Physical Activity Review. 2021;9(1):1-8.
  17. Yoshimoto T, Takai Y, Kanehisa H. Acute effects of different conditioning activities on running performance of sprinters. Springerplus. 2016;5(1):1203.
  18. Seitz LB, Haff GG. Factors modulating post-activation potentiation of jump, sprint, throw, and upper-body ballistic performances: a systematic review with meta-analysis. sports med. 2016;46(2):231-40.
  19. Abbes Z, Chamari K, Mujika I, Tabben M, Bibi KW, Hussein AM, et al. Do thirty-second post-activation potentiation exercises improve the 50-m freestyle sprint performance in adolescent swimmers? Front Physiol. 2018;9:1464.
  20. Kurt C. Influence of traditional and cluster set plyometric warm-ups on reactive strength index and leg stiffness in male rugby players. Isokinetics and Exercise Science. 2018;26(3):1-20.
  21. Vandervoort AA, Quinlan J, McComas AJ. Twitch potentiation after voluntary contraction. Exp Neurol. 1983;81(1):141-52.
  22. Tomlinson KA, Hansen K, Helzer D, Lewis ZH, Leyva WD, McCauley M, et al. The effects of loaded plyometric exercise during warm-up on subsequent sprint performance in collegiate track athletes: a randomized trial. Sports (Basel). 2020;8(7).
  23. Chen ZR, Wang YH, Peng HT, Yu CF, Wang MH. The acute effect of drop jump protocols with different volumes and recovery time on countermovement jump performance. J Strength Cond Res. 2013;27(1):154-8.
  24. Sharma SK, Raza S, Moiz JA, Verma S, Naqvi IH, Anwer S, et al. Postactivation potentiation following acute bouts of plyometric versus heavy-resistance exercise in collegiate soccer players. Biomed Res Int. 2018;2018:3719039.
  25. Margaritopoulos S, Theodorou A, Methenitis S, Zaras N, Donti O, Tsolakis C. The effect of plyometric exercises on repeated strength and power performance in elite karate athletes. Journal of Physical Education and Sport. 2015;15:310-8.
  26. Bogdanis GC, Tsoukos A, Veligekas P. Improvement of long-jump performance during competition using a plyometric exercise. Int J Sports Physiol Perform. 2017;12(2):235-40.
  27. Sevene T, DeBeliso M, Carson C, Berning J, Harris C, Adams K. Continuous weighted jumping: effects on vertical jump height. European Journal of Physical Education and Sport Science. 2017.
  28. Fortes L, Paes P, Mortatti A, Perez A, Cyrino E, de Lima-Junior D, et al. Effect of different warm-up strategies on countermovement jump and sprint performance in basketball players. Isokinetics and Exercise Science. 2018;26:1-7.
  29. Kurt C, Kafkas M, Kurtdere İ, Selalmaz O. Influence of traditional and cluster set plyometric warm-ups on reactive strength index and leg stiffness in male rugby players. Isokinetics and Exercise Science. 2018;26:1-8.
  30. Tobin DP, Delahunt E. The acute effect of a plyometric stimulus on jump performance in professional rugby players. J Strength Cond Res. 2014;28(2):367-72.
  31. Dello Iacono A, Martone D, Padulo J. Acute effects of drop-jump protocols on explosive performances of elite handball players. J Strength Cond Res. 2016;30(11):3122-33.
  32. Lima JB, Marin DP, Barquilha G, Silva LD, Puggina EF, Pithon-Curi TC, et al. Acute effects of drop jump potentiation protocol on sprint and countermovement vertical jump performance. Human Movement. 2011;12:324-30.
  33. Chattong C, Brown LE, Coburn JW, Noffal GJ. Effect of a dynamic loaded warm-up on vertical jump performance. J Strength Cond Res. 2010;24(7):1751-4.
  34. Saez Saez de Villarreal E, González-Badillo JJ, Izquierdo M. Optimal warm-up stimuli of muscle activation to enhance short and long-term acute jumping performance. Eur J Appl Physiol. 2007;100(4):393-401.
  35. Stieg J, Faulkinbury KJ, Brown LE, Coburn JW, Judelson DA. Acute effects of depth jump volume on vertical jump performance In Ncaa Di women soccer players. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2010;24:1.
  36. Till KA, Cooke C. The effects of postactivation potentiation on sprint and jump performance of male academy soccer players. J Strength Cond Res. 2009;23(7):1960-7.
  37. Karampatsos G. Acute effects of jumping and sprinting on hammer throwing perfrmance. Physical Education and Sport. 2013;13:3-5.
  38. Terzis G, Spengos K, Karampatsos G, Manta P, Georgiadis G. Acute effect of drop jumping on throwing performance. J Strength Cond Res. 2009;23(9):2592-7.
  39. Terzis G, Karampatsos G, Kyriazis T, Kavouras SA, Georgiadis G. Acute effects of countermovement jumping and sprinting on shot put performance. J Strength Cond Res. 2012;26(3):684-90.
  40. Kontou EI, Berberidou FT, Pilianidis TC, Mantzouranis NI, Methenitis SK. Acute effect of upper and lower body postactivation exercises on shot put performance. J Strength Cond Res. 2018;32(4):970-
  41. Kümmel J, Bergmann J, Prieske O, Kramer A, Granacher U, Gruber M. Effects of conditioning hops on drop jump and sprint performance: a randomized crossover pilot study in elite athletes. BMC Sports Sci Med Rehabil. 2016;8:1.
  42. Andrews TR, Mackey T, Inkrott TA, Murray SR, Clark IE, Pettitt RW. Effect of hang cleans or squats paired with countermovement vertical jumps on vertical displacement. J Strength Cond Res. 2011;25(9):2448-52.
  43. Donaldson SK, Hermansen L, Bolles L. Differential, direct effects of H+ on Ca2+ -activated force of skinned fibers from the soleus, cardiac and adductor magnus muscles of rabbits. Pflugers Arch. 1978;376(1):55-65.
  44. Stout JR, Cramer JT, Zoeller RF, Torok D, Costa P, Hoffman JR, et al. Effects of beta-alanine supplementation on the onset of neuromuscular fatigue and ventilatory threshold in women. Amino Acids. 2007;32(3):381-6.
  45. Ørtenblad N, Westerblad H, Nielsen J. Muscle glycogen stores and fatigue. J Physiol. 2013;591(18):4405-13.
  46. Drinkwater EJ, Lane T, Cannon J. Effect of an acute bout of plyometric exercise on neuromuscular fatigue and recovery in recreational athletes. J Strength Cond Res. 2009;23(4):1181-6.
  47. Clarkson PM, Hubal MJ. Exercise-induced muscle damage in humans. Am J Phys Med Rehabil. 2002;81(11 Suppl):S52-69.
  48. Kalantari A, Rajabi H, Motamedi P, Poursaadat L, Saremi A. The effect of supramaximal isometric conditioning contractions on muscle neural excitation and performance indices during bench press exercise, in trained men. Journal of Arak University of Medical Sciences. 2023;25(6):34-40.
  49. Gouvêa AL, Fernandes IA, César EP, Silva WA, Gomes PS. The effects of rest intervals on jumping performance: a meta-analysis on post-activation potentiation studies. J Sports Sci. 2013;31(5):459-67.
  50. Wilson JM, Duncan NM, Marin PJ, Brown LE, Loenneke JP, Wilson SM, Jo E, Lowery RP, Ugrinowitsch C. Meta-analysis of postactivation potentiation and power: effects of conditioning activity, volume, gender, rest periods, and training status. J Strength Cond Res. 2013;27(3):854-9.

  • تاریخ دریافت 11 خرداد 1403
  • تاریخ بازنگری 02 اسفند 1403
  • تاریخ پذیرش 18 اردیبهشت 1404