تحلیل مسیر شاخص توده بدنی و طرحواره ناکارآمد اولیه با میانجی عوامل دموگرافیک و اجتماعی-اقتصادی در ورزشکاران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان
زاهده رحمانیان 1
علیرضا آقابابا 2
1 دکتری روانشناسی ورزشی، استادیار گروه آموزشی روانشناسی و مشاوره، پردیس فاطمه الزهرا، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
2 دکتری روانشناسی ورزشی، استادیار و عضو هیئت علمی، گروه روانشناسی ورزشی، پژوهشگاه تربیت بدنی، تهران، ایران.
10.22089/spj.2025.17626.2349
چکیده
هدف: هدف پژوهش حاضر، تحلیل مسیر شاخص توده بدنی و طرح‌واره‌های ناکارآمد اولیه با نقش میانجی عوامل دموگرافیک و اجتماعی-اقتصادی در میان ورزشکاران بود.
روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی و مبتنی بر تحلیل مسیر بود. جامعه آماری شامل کلیه ورزشکاران باشگاه‌های ورزشی ایران بود که از میان آنان، 395 ورزشکار زن و مرد با سطوح مختلف ورزشی، تحصیلی و شغلی در سال 1402 به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسش‌نامه ویژگی‌های دموگرافیک و پرسش‌نامه طرح‌واره‌های ناکارآمد اولیه بود که بر روی نمونه مورد مطالعه اجرا شد.
یافته ها: ماتریس همبستگی پیرسون نشان داد بین طرح‌واره ناکارآمد اولیه با شاخص توده بدنی، جنسیت، تحصیلات، تأهل، اشتغال رابطه خطی معناداری وجود دارد (0/01> p). رگرسیون خطی و انحنایی جهت پیش‌بینی شاخص توده بدنی از طریق جنسیت، تحصیلات، تأهل، اشتغال، سابقه ورزشی، سطوح مدال‌های کسب شده  و سمت ورزشی معنادار بود (0/01> p). اثر طرح‌واره ناکارآمد اولیه، عوامل اجتماعی-اقتصادی و دموگرافیک بر شاخص توده بدنی و نیز اثر متقابل عوامل اجتماعی-اقتصادی بر عوامل دموگرافیک و شاخص توده بدنی و نیز عوامل دموگرافیک بر شاخص توده بدنی معنادار است (0/05> p). اثر طرح‌واره ناکارآمد اولیه بر شاخص توده بدنی با میانجی عوامل اجتماعی-اقتصادی معنادار بود (0/05> p). همچنین اثر عوامل اجتماعی-اقتصادی بر شاخص توده بدنی با میانجی عوامل دموگرافیک معنادار بود (0/01>p). بعلاوه، اثر طرح‌واره ناکارآمد اولیه بر عوامل دموگرافیک با میانجی عوامل اجتماعی-اقتصادی معنادار بود (01/0>p). علاوه بر این، اثر طرح‌واره ناکارآمد اولیه بر شاخص توده بدنی با میانجی عوامل اجتماعی-اقتصادی و عوامل دموگرافیک معنادار بود (0/01>p).
نتیجه گیری: در نتیجه امکان پیش‌بینی شاخص توده بدنی از طریق طرح‌واره ناکارآمد اولیه با میانجی سطوح تحصیلی-شغلی و وضعیت تأهل و جنسیت وجود دارد.
کلیدواژه‌ها
شاخص توده بدنی
طرحواره ناکارآمد اولیه
دموگرافیک
اجتماعی-اقتصادی
ورزشکار

موضوعات

Marseglia L, Manti S, D'Angelo G, Nicotera A, Parisi E, Di Rosa G, et al. Oxidative stress in obesity: A critical component in human diseases. Int J Mol Sci. 2015; 16(1):378-400. DOI:10.3390/ijms16010378
2. Vahedi Notash G., Farahmand E., Cheraghi L., Amiri P., Azizi F.. Health-Related Quality of Life in Overweight/Obese Adults with Different Levels of Perceived Social Support: Tehran Lipid and Glucose Study. Iranian Journal Of Endocrinology And Metabolism (IJEM). 2020;21(6 ):372-384. https://ijem.sbmu.ac.ir/browse.php?a_id=2676&sid=1&slc_lang=en (in Persian)
3. Xu, B., Cao, J., Fu, J., Li, Z., Jin, M., Wang, X., & Wang, Y. The effects of nondigestible fermentable carbohydrates on adults with overweight or obesity: a meta-analysis of randomized controlled trials. Nutrition reviews, 2022; 80(2), 165-177. DOI: 10.1093/nutrit/nuab018
4. Heydari, S. T., Emamghorashi, F., Sarikhani, Y., Mirhadi, M., Tabrizi, R. Prevalence and related factors of obesity among the high school students of Jahrom city, southern Iran 2014. Pars Journal of Medical Sciences, 2022; 13(4): 15-22. doi: 10.29252/jmj.13.4.15 (in Persian)
5. World Health Organization (WHO). Body mass index (BMI); 2024; https://www.who.int/data/gho/data/themes/topics/topic-details/GHO/body-mass-index
6. Sadeghi Yarandi, M.  Ghasemi, M., Ghanjal, A. Investigating the Relationship Between Mental Workload, Occupational Stress and Demographic Factors with the Prevalence of Musculoskeletal Disorders and its Disabilities in Flight Security Employees. Journal of Military Medicine, 2022; 23(1): 46-57. doi: 10.30491/JMM.23.1.46 (in Persian)
7. Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2006). Schema therapy: A practitioner's guide. guilford press.
8. Jach Ł, Krystoń S. Self-reported body weight and weight-related stigmatization experiences among young adult women—two contexts, but similar attitudes related to body image, mental self-schemas, self-esteem, and stereotypes of people with obesity. 2021; PeerJ 9:e12047 https://doi.org/10.7717/peerj.12047
9. Franzoi, S.L. The body-as-object versus the body-as-process: Gender differences and gender considerations. Sex Roles, 1995; 33(5-6), 417-417. https://doi.org/10.1007/BF01954577
10. Mokhtari-Molaei S, Sadeghi R, Tol A, Sabouri M, Saadat-Gharin S, Rahimi-Foroushani A.  Relationship between Food Preferences, Body Mass Index, and Demographic Variables among Second-Year Primary School Students in Malekan City, Iran. J Health Syst Res; 2024, 19 (4) :273-281URL: http://hsr.mui.ac.ir/article-1-1530-fa.html  (in Persian)
11. Mansorian, M., Qorbani, M., Solaimani, M., Masoodi, R., Rahimi, E., Asayesh, H. A survey of life style and its influential Factors Among the University Students in Gorgan. Pars Journal of Medical Sciences, 2022; 7(1): 62-71. doi: 10.29252/jmj.7.1.2.62 (in Persian)
12. Motiee Amin, M., Kharghani, S., Khalednejad, M., Sayadi, P. S., & Hajrezaei, M. R. Effectiveness of schema therapy mode model on emotional eating and BMI of obese women binge eating disorder. Medical Journal of Mashhad university of Medical Sciences, 2024; 67(2), -. doi: 10.22038/mjms.2024.24813 (In Persian)
13. Najjar Kakhki, I., Kalhornia Golkar, M., Nezhadmohammad Nameghi, A., Mohammadi Shirmahaleh, F., Valizadeh, M. Comparison of the Effectiveness of Group Therapies based on Acceptance and Commitment and Schema on Coping Style Avoidance and Body Mass Index in Obese and Overweight People with Emotional Eating. Journal of Applied Psychological Research, 2024; 15(2): 17-32. doi: 10.22059/japr.2023.323269.643831 (in Persian)
14. Najjar Kakhki I, Kalhornia Golkar M, Nezhad Mohamad Nameghi A, Mohammadi shirmahaleh F, Valizadeh M. Comparison of effectiveness of acceptance and commitment-based group therapy and group schema therapy on emotion regulation difficulty and body mass index in obese people with emotional eating. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry, 2023; 10 (1) :75-89. http://shenakht.muk.ac.ir/article-1-1666-fa.html
15. Pakandish S, Kraskian A, Jamhari F. The Effectiveness of Schema Therapy in Emotional Regulation and Band on Body Mass Index of obese Women. IJRN 2023; 9 (3) :10-19. http://ijrn.ir/article-1-747-en.html
16. Bahadori, Afshin & Kalhornia Golkar, Maryam & Pashang, Sara. The Effectiveness of Schema Therapy Intervention in Weight, Body Image and Self-esteem of Obese People: A Randomized Controlled Trial. Hormozgan Medical Journal, 2022; 26. 82-87. DOI:10.34172/hmj.2022.14 (in Persian)
17. Mahmoudiyandastnaee T, Amiri S, Neshatdoost H, Manshaei G. Comparing the effectiveness of schema therapy and CBT On modifying maladaptive schemas in patients16 to 23 years Bulimia nervosa considering the parental bonding. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry 2019; 6 (2):1-15. http://shenakht.muk.ac.ir/article-1-340-fa.html  (in Persian)
18. Young JE. The YSQ-S3 Young Schema Questionnaire, Short Form. In J. E. Young (Ed.) Schema Therapy Complete Packet: Workshop handouts. New York: Schema Therapy Institute; 2005. https://doi.org/10.1037/t67023-000
20. Khadem al-hosseini M, Khoshgoo M, Taghizadeh R, Tanha K, Shidfar F. Investigating the level of nutritional literacy and its accompanying factors in Seminary students of Qom City in 2019. Qom Univ Med Sci J 2020; 14 (1):21-28. http://journal.muq.ac.ir/article-1-2774-fa.html (in Persian)
21. Zhang P, Wu H, Zhou X, Lu Y, Yuan Z, Moore JB, et al. The association between family and parental factors and obesity among children in Nanchang, China. Front Public Health. 2016; 4:162. DOI:10.3389/fpubh.2016.00162
22. Sadeghi Jafari, J., Armande, F. Analyzing the relationship between the cosmetics advertisement impacts and self-objectification. Women's Studies Sociological and Psychological, 2021; 19(2): 193-224. doi: 10.22051/jwsps.2021.34835.2380 (in Persian)
23. Zamani, A., and Ghorban-Jahromi, R. Cognitive distortions and interpersonal forgiveness with the role of rumination. Seventh Congress of the Iranian Psychological Association; 2019. https://civilica.com/doc/982123/ (in Persian)
24. Farahmand, M., Sharifinia, Z. Social Predictors of Girls' Self-Objectification in Sport Clubs of Kerman City, Iran. Journal of Social Continuity and Change (JSCC), 2024; 2(2): 287-305. doi: 10.22034/jscc.2022.18876.1043 (in Persian)
25. Wittkamp, M. F., Nowak, U., Clamor, A., & Lincoln, T. M. How you think about an emotion predicts how you regulate: an experience-sampling study. Cognition and Emotion, 2022; 1-9. DOI: 10.1080/02699931.2022.2027744
فیزیولوژی ورزشی
دوره 16، شماره 64
دی 1403
صفحه 109-92

XML
اصل مقاله 738.51 K
فایل‌های تکمیلی/اضافی
5-2349-edited.pdf

  • تاریخ دریافت 20 دی 1403
  • تاریخ بازنگری 30 فروردین 1404
  • تاریخ پذیرش 19 خرداد 1404