نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه حکیم سبزواری

2 کارشناس ارشد دانشگاه حکیم سبزواری

3 دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد

4 استاد دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر تمرین ترکیبی هوازی- مقاومتی بر نیمرخ‌لیپیدی و آنزیمهای کبدی در بیماران مبتلا به کبد چرب غیرالکلی تحت رژیم غذایی بود. بدین منظور19 مرد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر‌الکلی با میانگین سن 2/8± 1/38 سال و شاخص توده بدن 87/3± 1/28 کیلوگرم بر متر مربع به طور تصادفی به دو گروه رژیم (8 نفر) و رژیم و ورزش (11 نفر) تقسیم شدند. برنامه تمرینی، ترکیبی از تمرین هوازی و مقاومتی به مدت هشت هفته، با تواتر سه جلسه‌ی 90 دقیقه‌ای در هفته بود. از تمام آزمودنی‌ها قبل و بعد از مداخله خونگیری به عمل آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t مستقل بر تفاوت نمرات استفاده شد (05/0 ≤ α). نتایج نشان داد که در گروه رژیم و تمرین ترکیبی کاهش معنی‌داری در شاخص‌های ترکیب بدن، کلسترول تام، حداکثر اکسیژن مصرفی، تری‌گلیسرید، کلسترول کم چگال و نسبت کلسترول تام به کلسترول پر چگال مشاهده شد؛ و در گروه رژیم غذایی بهبود قابل توجهی در فاکتور‌های وزن، شاخص توده بدن، دور کمر،نسبت دور کمر به باسن،حداکثر اکسیژن مصرفی، کلسترول تام، کلسترول کم چگال و نسبت کلسترول تام به کلسترول پر چگال مشاهده شد. این پژوهش نشان داد، هشت هفته تمرین ترکیبی هوازی- مقاومتی به همراه رژیم غذایی تاثیر معناداری روی متغیر‌های بیوشیمیایی بیماران کبد چرب غیرالکلی نداشت. کافی نبودن دوره مداخله (رژیم و ورزش)، تواتر و شدت تمرینات می‌تواند از جمله علل احتمالی عدم تاثیر تمرین و رژیم بین این دو گروه، بر متغیر‌های مذکور باشد.

کلیدواژه‌ها

1) Grundy SM, Brewer HB, Cleeman JI, Smith SC, Lenfant C, American Heart Association, et al. Definition of metabolic syndrome: Report of the national heart, lung, and blood institute. American Heart Association Conference on Scientific Issues Related to Definition. Circulation. 2004; 109 (3): 433-8.
2) سید‌خوئی نازلی، حسینی سعید، مرآت شاهین، گلستان بنفشه، جانانی لیلا. ارزیابی میزان متابولیسم استراحت، ترکیب بدن و برخی فراسنج‌های خونی در مردان مبتلا به کبد چرب غیر‌الکلی و مقایسۀ آن با مردان سالم. نشریۀ دیابت و لیپید ایران. 1389؛ 10‌(1): 106ـ98.
3) ادیبی آتوسا، کلیشادی رویا، بیهقی ابوالفضل، صالحی حمید‌رضا، طلایی محمد. بررسی فراوانی کبد چرب در کودکان مبتلا به اضافه‌وزن و چاقی در مقایسه با گروه طبیعی (یک مطالعۀ مقطعی در اصفهان). نشریۀ علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد. 1388؛ 17‌‌(4): 8ـ270.
4) اسلامی لعیا، رحمانی‌نیا فرهاد، نخستین روحی بابک. مقایسۀ تأثیر 12 هفته مصرف ویتامین E و فعالیت بدنی منظم بر سطوح آنزیم‌های کبدی مبتلا به کبد چرب غیر‌الکلی. نشریۀ فیزیولوژی ورزشی. 1393؛ 6(23): 82ـ69.
5) Qureshi K, Abrams G A. Metabolic liver disease of obesity and role of adipose tissue in the pathogenesis of nonalcoholic fatty liver disease. World J Gastroenterol. 2007; 13(26): 3540-53.
6) فوسی آنتونی اس، برون والد ایوجن، کاسپردنیس ال، هوسر استفن ال ، لانگو دان ال، جامسون جی لاری. اصول طب داخلی هاریسون 2008 (بیماری‌های کبد و مجرای صفراوی). مترجمان: ارجمند محسن، گوران اوریمی امید. چاپ سوم. تهران: انتشارات ارجمند؛ 1387.
7) Conjeevaram H S, Tiniakos D G. Exercise for NAFLD: Does intensity matter? Abs. Am J Gastroenterol. 2011; 106(3): 470-5.
8) Johnson N A, Sachinwalla T, Walton D W, Smith K, Armstrong A, Thompson M W, et al. Aerobic exercise training reduces hepatic and visceral lipids in obese individuals without weight loss. Hepatology. 2009; 50(4): 1105-12.
9) جمالی رایکا، جمالی ارسیا. مروری بر بیماری کبد چرب. فصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی فیض. 1389؛ 14‌(2): 81ـ169.
10) Hallsworth K, Fattakhova G, Hollingsworth K G, Thoma C, Moore S, Taylor R, et al. Resistance exercise reduces liver fat and its mediators in non-alcoholic fatty liver disease independent of weight loss. Gut. 2012; 60(9): 1278-83.
11) Johnson N A, George J. Fitness versus fatness: Moving beyond weight loss in nonalecoholic fatty liver disease. Abs. Hepatology. 2010; 52(1): 370-81.
12) Okita M, Hayashi M, Sasagawa T, Takagi K, Suzuki K, Kinoyama S, et al. Effect of moderately energy-restricted diet on obese patients with fatty liver. Nutrition. 2001; 17‌(7-8): 542- 7.
13) Tendler D, Lin S, Yancy J R, Mavropoulos J, Sylvestre P, Wienberg M, et al. The effect of a low-carbohydrate, ketogenic diet on nonalcoholic fatty liver disease: A pilot study. Dig Dis Sci. 2007; 52(2): 589-93.
14) نیکرو حسین، نعمتی محسن، سیما حمید‌‌رضا، عطار‌زاده حسینی رضا، پزشکی‌راد مسعود، اسمعیل‌زاده عباس و همکاران. اثر درمانی فعالیت ورزشی هوازی و رژیم غذایی کم‌کالری بر استئاتو‌هپاتیت غیر‌الکلی. نشریۀ گوارش. 1391؛ 17(4): 53ـ245.
15) Cinar K, Coban S, Idilman R, Tuzun A, Sarioglu M, Bektas M, et al. Long-term prognosis of nonalcoholic fatty liver disease: Is pharmacological therapy actually necessary? Journal of Gastroenterology and Hepatology. 2006; 21: 169-73.
16) Slentz C A, Bateman L A, Willis L H, Shields A T, Tanner C J, Piner L W, et al. Effects of aerobic vs. resistance training on visceral and liver fat stores, liver enzymes, and insulin resistance by HOMA in overweight adults from STRRIDE AT/RT.Abs. Am J Physiol Endocrinol Metab. 2011; 301(5): 1033- 9.
17) Chatterjee P, Banerjee A K, Das P. A prediction equation to estimate the maximum oxygen uptake of school-age girls from Kolkata, India. Malaysian J Med Sci. 2011; 18(1): 25-9.
18) دشتی خویدکی محمد‌حسن. تأثیر برنامۀ ورزشی منتخب بر روی ترکیبات بدنی و ضربان قلب دانش‌آموزان پسر 13ـ11 ساله. نشریۀ پژوهش‌های علوم پزشکی زاهدان. 1390؛ 13(6): 3ـ40.
19) تذهیبی مهدی، کلیشادی رویا، خلیلی طهماسبی حسین، ادیبی آتوسا، بیهقی ابوالفضل، صالحی حمید‌رضا و همکاران. ارتباط رفتارهای مرتبط با شیوۀ زندگی و اجزای سندروم متابولیک با خطر وجود کبد چرب غیرالکلی در کودکان و نوجوانان. نشریۀ پزشکی هرمزگان. 1389؛ 14(2): 23ـ115.
20) گائینی عباسعلی، رجبی حمید. آمادگی جسمانی. چاپ دوم. تهران: انتشارات سمت؛ 1384. ص 60.
21) Park S K, Park J H, Kwon Y C, Kim H S, Yoon M S, Park H T. The effect of combined aerobic and resistance exercise training on abdominal fat in obese middle-aged women. J Physiol Anthropol Appl Human Sci. 2011; 22(3), 129-35.
22) Motoyama M, Sunami Y, Kinoshita F, Irie T, Sasaki J, Arakawa K, et al. The effects of long-term low intensity aerobic training and detraining on serum lipid and lipoprotein concentrations in elderly men and women. Eur J Appl Physiol Occup Physiol. 1995; 70‌(2): 126-31.
23) Perkins G M, Owen A, Kearney E M, Swaine I L. Biomarkers of cardiovascular disease risk in 40-65-year-old men performing recommended levels of physical activity, compared with sedentary men. Br J Sports Med. 2009; 43: 136-41.  
24) Hazley L, Ingle L, Tsakirides C, Carroll S, Nagi D. Impact of a short-term, moderateintensity, lower volume circuitresistance training programme on metabolic risk factors in overweight/obese type 2 diabetics. Res Sports Med. 2010; 18(4): 251-62.
25) Sigal R J, Kenny G P, Boulé N G, Wells G A, Prud'homme D, Fortier M, et al. Effects of aerobic training, resistance training, or both on glycemic control in type 2 diabetes: A randomized trial. Ann Intern Med. 2007; 147(6): 357-69.
26) Hickman I J, Jonsson J R, Prins J B, Ash S, Purdie D M, Clouston A D, et al. Modest weight loss and physical activity in over weight patients with chronic liver disease results in sustained improvements in alanine amino transferase, fasting insulin, and quality of life. Gut. 2004; 53(3), 413-9.
27) Benjaminov O, Beglaibter N, Gindy L, Spivak H, Singer P, Wienberg M, et al. The effect of a low-carbohydrate diet on the nonalcoholic fatty liver in morbidly obese patients before bariatric surgery. Surg Endosc. 2007; 21(8): 1423-7.
28) اورنگی ایوا، استاد‌رحیمی علیرضا، مهدوی رضا، صومی محمد‌حسین، طرزمنی محمد‌کاظم. شاخص‌های مرتبط با استرس اکسیداتیو و وضعیت آنتی اکسیدانی در بیماران کبد چرب غیرالکلی. نشریۀ غدد دورن‌ریز و متابولیسم ایران. 1389؛ 12(5): 9ـ493.
29) Videla L A, Rodrigo R, Araya J, Poniachik J. Insulin resistance and oxidative stress interdependency in non-alcoholic fatty liver disease. Trends Mol Med. 2006; 12(12): 555-8.
30) Adams L A, Angulo P. Recent concepts in non-alcoholic fatty liver disease. Diabet Med. 2005; 22(9): 1129-33.
31) رابرگز رابرت آ، رابرتس اسکات ا. اصول بنیادی فیزیولوژی ورزشی (1). مترجمان: گائینی عباسعلی، دبیدی‌روشن ولی‌الله. چاپ پنجم. تهران: انتشارات سمت؛ 1388. ص 92ـ337.
32) Kantartzis K, Thamer C, Peter A, Machann J, Schick F, Schraml C, et al. High cardiorespiratory fitness is an independent predictor of the reduction in liver fat during a lifestyle intervention in non-alcoholic fatty liver disease. Gut. 2009; 58(9): 1281-8.
33) Church T S, Kuk J L, Ross R, Priest E L, Biltoft E, Blair S N. Association of cardiorespiratory fitness, body mass index, and waist circumference to nonalcoholic fatty liver disease. Gastroenterology. 2006; 130(7): 2023-30.
34) Bell G J, Syrotuik D, Martin T P, Burnham R, Quinney H A. Effect of concurrent strength and endurance training on skeletal muscle properties and hormone concentrations in humans. European Journal of Applied Physiology. 2000; 81‌(5): 418-27.
35) Docherty D, Sporer B. A proposed model for examining the interference phenomenon between concurrent aerobic and strength training. Sports Medicine. 2000; 30‌(6): 385-94.