نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فیزیولوژی ورزشی دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه ارومیه

2 دانشیار فیزیولوژی ورزشی گروه آسیب شناسی و حرکات اصلاحی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار بیوشیمی بالینی مرکز تحقیقات کاربردی دارویی دانشگاه علوم پزشکی تبریز

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر 12 هفته‌ای تمرین هوازی با شدت متوسط بر تراکم مواد معدنی استخوانی مهره‌های کمری و گردن ران و نیز سطوح سرمی کلسیم و فسفر در زنان یائسة کم‌تحرک بود. جامعة آماری این پژوهش را زنان یائسة سالم و کم‌تحرک 55 تا 70 سالۀ شهرستان ارومیه تشکیل دادند. جهت انجام پژوهش، 20 زن یائسة سالم و کم‌تحرک داوطلب و واجد شرایط (با میانگین سنی 12/2±60 سال، قد 17/6±71/156 سانتی‌متر، وزن 28/10±47/72 کیلوگرم و شاخص تودة بدن 24/3±46/29 کیلوگرم بر مترمربع) به‌صورت تصادفی در دو گروه فعالیت ورزشی (11 زن) و کنترل (نه زن) قرار گرفتند. گروه فعالیت ورزشی به‌مدت 12 هفته، هر هفته سه جلسه و در هر جلسه به‌مدت 50 تا 60 دقیقه تمرین هوازی پیاده‌روی و دوی سبک با شدت 65 الی 70 درصد حداکثر ضربان قلب را در نوبت صبح اجرا کرد، اما گروه کنترل در هیچ مداخله‌ای شرکت نداشت. شایان‌ذکر است که 24 ساعت قبل و نیز پس از 12 هفته برنامة تمرینی، به‌منظور اندازه‌گیری تراکم استخوانی و شاخص‌های سرمی، به‌ترتیب دانسیتومتری و نمونهگیری خون از گروه فعالیت ورزشی و کنترل به‌عمل آمد. همچنین، ارزیابی تراکم استخوانی مهره‌های کمری و گردن ران با دستگاه دگزا انجام شد و ارزیابی سطوح سرمی کلسیم و فسفر به‌ترتیب با دستگاه‌های اتوآنالایزر و بیوتکنیکال این‌استرومنت ایتالیا صورت گرفت. علاوه‌براین، اطلاعات مربوطه با به‌کارگیری روش آماری توصیفی و استنباطی آنکوا در سطح معناداری (0.05P) و با استفاده از نرم‌افزار اس. پی. اس. اس نسخة 23 تجزیه‌و‌تحلیل گردید. نتایج نشان می‌دهد که در گروه فعالیت ورزشی در مقایسه با گروه کنترل پس از 12 هفته تمرین هوازی شدت متوسط، تفاوت معناداری در تراکم استخوانی مهره‌های کمری و گردن ران، تی اسکور مهره‌های کمری و گردن ران و نیز سطوح سرمی کلسیم و فسفر مشاهده نمی‌شود (P>0.05). نتایج درون‌گروهی نیز تفاوت معناداری را در هیچ‌یک از متغیرها نشان نمی‌دهد (P>0.05). به­طورکلی، یافته‌ها بیانگر آن است که 12 هفته برنامة فعالیتورزشی هوازی با شدت متوسط مانند پیاده‌روی و دوی سبک، تأثیری بر تراکم استخوانی و سطوح سرمی کلسیم و فسفر ندارد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

1. Malandish A, EbrahimiAtri A, RashidLamir A. The comparison of bone mineral content (BMC) and bone area in professional Water polo players and non-athletes. International Journal of Basic Sciences & Applied Research. 2013; 2(6): 569-­73. (In Persian).
2. Ligouri G C, Shoepe T C, Almstedt H C. Whole body vibration training is osteogenic at the spine in college-age men and women. Human Kinetics. 2012; 3(31): 55-68.
3. Plowman S A, Smith D L. Exercise physiology for health, fitness, and performance. (B. Tartibian & A. Malandish, Trans). 1st ed. Urmia: Urmia University; 2014. Pp. 994-1036. (In Persian).
4. Malandish A, Ebrahimi-Atri A, Rashid Lamir A, Ramezani M, Safarzadeh S. The comparison of bone density of lumbar spine and femoral neck between professional cyclists and non-athletes. Research on Sport Sciences. 2010; 2(8): 61-72. (In Persian).
5. Karlsson M K. The skeleton in a long-term perspective. Are exercise induced benefits eroded by time? J Musculoskelet Neuronal Interact. 2003; 3(4): 348-51.
6. Mussolino M E, Looker A C, Madans J H, Edelstein D, Walker R E, Lydick E, et al. Phalangeal bone density and hip fracture risk. Archives of Internal Med. 1997; 157(4): 433–­8.
7. Gennari L, Bilezikian J P. Osteoporosis in men: Pathophysiology and treatment. Curr Osteopo Rep. 2007; 9(1): 71–7.
8. Bemben D A, Langdon D B. Relationship between estrogen use and musculoskeletal function in postmenopausal women. Maturitas. 2002; 42(2): 119-­27.
9. Noble B S, Reeve J. Osteocyte function, osteocyte and bone fracture resistance. Molecular & Cellular Endocrinology. 2000; 159(2): 7-13.
10. Tartibian B, Hajijadeh-Maleki B, Kanaley J, Sadeghi K. Long-term aerobic exercise and omega-3 supplementation modulate osteoporosis through inflammatory mechanisms in post-menopausal women: A randomized, repeated measures study. Nutrition & Metabolism. 2011; 15(8): 71.
11. Lee K J, Kim K S, Kim H N, Seo J A, Song S V. Association between dietary calcium and phosphorus intakes, dietary calcium/phosphorus ratio and bone mass in the Korean population. Nutrition. 2014; 13(1): 114.
12. Calvo M S, Tucker K. Is phosphorus intake that exceeds dietary requirements a risk factor in bone health? Annals of the New York Academy of Sciences. 2013; 1301(1): 29–­35.
13. Creighton D L, Morgan A L, Boardley D, Brolinson P G. Weight-bearing exercise and markers of bone turnover in female athletes. Journal of Applied Physiology. 2001; 90(2): 565-70.
14. Frost H M. Why do marathon runners have less bone than weight lifters? A vital-biomechanical view and explanation. Bone. 1997; 20(3): 183-­9.
15. Ernst E. Exercise for female osteoporosis: A systematic review of randomised clinical trials. Sports Med. 1998; 25(6): 359-­68.
16. Layne J E, Nelson M E. The effects of progressive resistance training on bone mineral density: A review. Med Scie in Sports Exer. 1999; 31(1): 25-30.
17. Malandish A. The comparison of bone mineral density of lumbar spine and femoral neck between professional cyclists and swimmers with non-athletes. ­MSc Disseration. Mashhad: Ferdowsi University­; 2011. (In Persian).
18. Tartibian B, Khorshidi M. Estimation of physiological indices in exercise: Laboratory & field (1). 1st ed. Tehran: Teimourzadeh Publication – Nashre Tabib; 2006. Pp. 37-142. (In Persion).
19. Moazemi M, Jamali F S. The effect of 6-months aerobic exercises on bone-specific alkaline phosphatase and parathyroid hormone in obese inactive woman. J Sport & Biomotor Scie. 2014; 5(2): 71-9. (In Persion).
20. Marques E A, Mota J, Viana M J, Tuna D, Figueiredo P, Guimaraes J T, Carvalho J. Response of bone mineral density, inflammatory cytokines, and biochemical bone markers to a 32-week combined loading exercise programs in older men and women. Archives of Gerontology & Geriatrics. 2013; 57(2): 226–­33.
21. Gomez-Cabello A, Gonzalez-Agüero A, Morales S, Ara I, Casajus J A, Vicente-Rodriguez G. Effects of a short-term whole body vibration intervention on bone mass and structure in elderly people. Journal of Science and Medicine in Sport. 2014; 17(2): 160–­4.
22. Ramezanpour M R, Hamedinia M R, Vaeznia F. A comparison of bone and calcium metabolism indices in active and inactive menopausal women. J Mashhad School Nurs Midw. 2010; 10(1): 42-51. (In persian).
23. Ebrahim K H, Ramezanpoor M R, Rezayee Sahrayee A. Effect of 8 weeks aerobic exercise and intensive on estrogen hormone changes and some factors influence on bone mass in sedentary postmenopausal women. J Endocrinology & Metabolism of Iran. 2010; 12(4): 401-­8. (In Persian).
24. Ackerman K E, Misra M. Bone Health in Adolescent Athletes with a Focus on Female Athlete Triad. Phys Sports Med. 2011; 39(1): 131-­41.
25. Thorsen K, Kristofferson A. Effects of moderate Endurance exercise on calcium, parathyroid hormone of bone metabolism in women. Tissue International. 1997; 60(1): 16-20.
26. Orwoll E, Bilezikian J, Vanderschueren D. Osteoporosis in men: The effect of gender on skeletal health, bone remodeling: Cellular activities in bone. 2nd ed­. Academic Press of Elsevier: San Diego, USA; 2010. Pp. 15-24.
27. Colon-Emeric C S, Saag K G. Osteoporotic fractures in older adults. Best Practice & Research Clinical Rheumatology. 2006; 20(4): 695–706.
28. Khorshidi M, Matin Homayee H, Azarbaijani M A, Hoseinnezhad A. Effect of aerobic exercise on serum levels of alkaline phosphatase and serum osteocalcin levels in patients with type 2 diabetes. J Shahid Sadoughi University of Med Scie. 2011; 19(5): 676-­85. (In Persian).
29. Ebrahimi Atri A, Malandish A, Rashid Lamir A, Shabani M. Is Osteoporosis and Osteopenia a health risk in professional cyclists of Iran and Tour-de-France? Iranian Journal of Health and Physical Activity. 2012; 3(1): 7-13. (In Persian).